İçeriğe atla

Transilvanya Saksonları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Transylvanian Saxons
Önemli nüfusa sahip bölgeler
y. 11,400–y. 300,000[1][2][3]
Diller
Din
Evanjelist Lutheran Reformcu, Roma Katolik ve Unitarian azınlıklarla çoğunluk; Reformasyon'a kadar başlangıçta sadık bir Roma Katoliğiydi.

Transilvanya Saksonları (Almancaː Siebenbürger Sachsen ; Transylvanian Saxon : Siweberjer Såksen[4][5] veya kısaca Soxen, tekil olarak Sox veya Soax ; Transylvanian Landler : Soxn veya Soxisch ; Romanian ; Hungarian), Transilvanya'ya yerleşen, çoğunlukla Alman etnik kökenine (ve genel olarak Germen kökenli; başlangıçta Orta Çağ Ostsiedlung süreci sırasında çoğunlukla Lüksemburglu, daha sonra günümüz Almanya'sının diğer bölgelerinden) sahip bir halktır. 12. yüzyılın ortalarından sonlarına ve 19. yüzyılın ortalarına kadar çeşitli dalgalar halinde yerleşmişlerdir.

Estonya ve Letonya'dan Baltık Almanları ve Zips, kuzeydoğu Slovakya ve Maramureș ve Bucovina'dan Zipser Almanlarının (bazen Zipser Saksonları olarak da bilinir veya anılır) yanı sıra, Transilvanya Saksonları, Almanca konuşan ve etnik Alman olan en eski üç kişiden biridir Orta-Doğu Avrupa'daki Alman diasporasının grupları, Orta Çağ'dan beri sürekli olarak orada yaşıyor[6][7] Transilvanya Saksonları da Rumen Almanlarının bir parçasıdır ve bu topluluğu oluşturan tüm grupların en eskisi ve en önemlilerinden biridir.

Elit statüsünün kaybı ve Romanya Krallığı ile birleşme

[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparator Joseph II, 18. yüzyılın sonlarında Unio Trium Nationum'u iptal etmeye çalıştı. Eylemleri, Transilvanya'daki siyasi eşitsizliği, özellikle de Saksonların siyasi gücünü hedefliyordu.

Eylemleri nihayetinde iptal edilmiş olsa da, birçok Sakson kendilerini milliyetçi Rumenlerin ve Macarların karşı çıktığı küçük bir azınlık olarak görmeye başladı. Zengin ve etkili bir grup olarak kalmalarına rağmen, Saksonlar artık Modern Çağ Transilvanya'sında baskın bir sınıf değildi.

Macarlar ise Transilvanya'nın Macaristan'ın geri kalanıyla tamamen birleşmesini desteklediler. Almanya'nın Rumen siyasi haklarına verdiği desteğe öncülük eden Evanjelik Lüteriyen bir papaz ve entelektüel olan Stephan Ludwig Roth, sonunda Transilvanya'nın Macaristan ile birleşmesine karşı çıktı ve devrim sırasında Macar askeri mahkemesi tarafından idam edildi.

Transilvanya üzerindeki Macar kontrolü, 1849'da Avusturya ve Rus İmparatorluk kuvvetleri tarafından yenilgiye uğratılsa da, 1867 Avusturya-Macaristan Uzlaşması 1867'de Avusturya ile Macaristan arasında Saksonların siyasi hakları için olumlu bir dönüşümü temsil etmedi. Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra 8 Ocak 1919'da Transilvanya Saksonlarının temsilcileri Transilvanya'nın Romanya Krallığı ile birleşmesini destekleme kararı aldılar.

Onlara tam azınlık hakları sözü verildi, ancak I. Dünya Savaşı'ndan sonra tüm Romanya'da uygulanan toprak reformu sürecinde birçok zengin Sakson topraklarının bir kısmını kaybetti. Evanjelik Lüteriyen Kilisesi'nin zaman geçtikçe toplum üzerindeki etkisinin çoğunu kaybetmesiyle nasyonal sosyalizmin sadık destekçileri oldular.

İkinci Dünya Savaşı ve sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 1942 ve Mayıs 1943'te Almanya, sırasıyla Macaristan ve Romanya ile anlaşmalar imzaladı ve ardından, Macar vatandaşı olmalarına rağmen askerlik hizmetine uygun Almanlar (kuzey Transilvanya'da, İkinci Viyana Ödülü ile Macar devletinin bileşimine girdiler) veya Rumen vatandaşları (güney Transilvanya'da, Romanya'nın geri kalan kısmında), düzenli Alman askeri birimlerine, Waffen-SS'ye ve savaş üreten işletmelere veya Todt Organizasyonuna dahil edildiler.

Bu anlaşmaların bir sonucu olarak, Alman etnik grubunun askerlik hizmetine uygun üyelerinin yaklaşık % 95'i (Transilvanya Saksonları ve Banat Svabyalılar) gönüllü olarak Waffen-SS birimlerine (yaklaşık 63.000 kişi) kaydoldu ve birkaç bin asker burada görev yaptı.[8][9][10] Waffen-SS'de görev yapan Rumen etnik Almanlarının yaklaşık %15'i savaşta öldü ve hayatta kalan yalnızca birkaç bin kişi Romanya'ya döndü.[8]

Romanya 1944'te Sovyetlerle bir barış antlaşması imzalayınca, Alman ordusu Saksonları Transilvanya'dan çekmeye başladı; bu operasyon en çok Nösnerland'ın (Bistrița bölgesi) Saksonları ile kapsamlıydı. Yaklaşık 100.000 Alman, Sovyet Kızıl Ordusu'ndan önce kaçtı, ancak Romanya, savaşın sonunda komşu ülkeler gibi Almanların sınır dışı edilmesini gerçekleştirmedi. Bununla birlikte, Romanya'dan 70.000'den fazla Alman, Nazi Almanyası ile işbirliği yaptıkları iddiasıyla Sovyet Ordusu tarafından tutuklandı ve ɡünümüz Ukrayna'daki çalışma kamplarına gönderildi.

1989'da Romanya'da hala 95.000 Sakson yaşıyordu (1910 nüfusunun yaklaşık %40'ı) ve 1991 ile 1992 arasında 75.000 kişi daha göç etti Romanya'daki Augsburg İtirafı Evanjelik Kilisesi'nin 2003 yılında sağladığı verilere göre sayıları 14.770'e geriledi.[11]

Alman hükûmeti tarafından Auslandsdeutsche ("yurtdışından gelen Almanlar") olarak kabul edildikleri için Saksonlar, geri dönüş yasasına göre Alman vatandaşlığı hakkına sahiptir. Çok sayıda Sakson, özellikle 1989'da Doğu Bloku'nun yıkılmasından sonra Almanya'ya göç etti ve Almanya'da Transilvanya Saksonları Derneği tarafından temsil edildi. Romanya'dan gelen bu göç nedeniyle Saksonların nüfusu azalmaktadır. Aynı zamanda, özellikle Romanya'nın NATO ve AB'ye katılmasından sonra, birçok Transilvanya Saksonu, eski komünist rejiminde kaybettiği mülklerini geri alarak ve/veya küçük ve orta ölçekli işletmeler kurarak Almanya'dan dönmektedir. Romanya'da kalan Saksonlar, ilk olarak 2014'te seçilen ve ardından 2019'da ezici bir farkla yeniden seçilen Klaus Iohannis'in Romanya'ya beşinci cumhurbaşkanı olmasını sağlayan siyasi platform olan Romanya'daki Alman Demokratik Forumu (FDGR/DFDR) tarafından temsil edilmektedir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ En düşük rakam, yalnızca o dönemde Romanya'da yaşayan nüfus için 2011 Romanya nüfus sayımına göre verileri göstermektedir.
  2. ^ En düşük rakam, çoğunlukla Orta Romanya'daki Transilvanya'daki yaklaşık ɡünümüz dağılımı gösterirken, en yüksek olanı dünya çapında geçerlidir.
  3. ^ "Siebenbürgen und die Siebenbürger Sachsen". Siebenbürgisches Kulturzentrum Schloss Horneck e. V. (Almanca). 30 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2023. 
  4. ^ Verband der Siebenbürger Sachsen in Deutschland e.V. (i.e. Association of Transylvanian Saxons in Germany) (10 Haziran 2009). "Bodo Löttgen: Positives Einwirken und Mut zur Veränderung". Siebenbürgische Zeitung (Almanca). 18 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  5. ^ Fadderwasch (25 Temmuz 2010). "Ken det Vergeßen". Siebenbürgische Zeitung (Almanca). 10 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2023. 
  6. ^ Siebenbürgisches Kulturzentrum Schloss Horneck E.V. "Transylvania and the Transylvanian Saxons". Schloss Horneck. 30 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2023. 
  7. ^ Victor Rouă (14 Ocak 2023). "The History Of The Zipser Germans In Central Europe". The Dockyards (İngilizce). 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023. 
  8. ^ a b Paul Milata: Zwischen Hitler, Stalin and Antonescu.
  9. ^ Jan Erich Schulte, Michael Wildt (Hg.), Die SS nach 1945: Entschuldungsnarrative, populäre Mythen, europäische Erinnerungsdiskurse 10 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., V&R unipress, Göttingen, 2018, p.384-385
  10. ^ Paul Milata, Motive rumäniendeutscher Freiwilliger zum Eintritt in die Waffen-SS in Die Waffen-SS, Neue Forschungen, Series; Krieg in der Geschichte 7 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Volume: 74, 9783657773831, Verlag Ferdinand Schöningh, 2014, pp. 216-217
  11. ^ "SZABÓ M. ATTILA - Betekintés az erdélyi szászok autonómiájába" (PDF). 25 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Transilvanya_Saksonları&oldid=33803935" sayfasından alınmıştır